Auf Wiedersehen, Herr Müller! Μια αλλιώτικη απάντηση στον επίτροπο Her Müller από τον αθάνατο Louis de Funes, αναγκασμένος να του δώσει μια μυστική συνταγή :
Ότι οι ανισότητες είναι ηθικά απαράδεκτες, το γνωρίζαμε. Ότι προκαλούν φθόνο και κυνισμό, επίσης. Τώρα μαθαίνουμε ότι είναι και θανατηφόρες.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε τον περασμένο Νοέμβριο στη «Βρετανική Ιατρική Επιθεώρηση», αλλά για προφανείς λόγους αποκτά τώρα μια τραγική επικαιρότητα. Επιστήμονες του Χάρβαρντ και του ιαπωνικού Πανεπιστημίου Γιαμανάσι συνδύασαν 28 προηγούμενες έρευνες που στηρίχθηκαν σε 60 εκατομμύρια ανθρώπους και διαπίστωσαν ότι οι ανισότητες σε μια κοινωνία αρχίζουν και αφαιρούν ζωές όταν ένας συγκεκριμένος δείκτης που μετρά το επίπεδό τους, και λέγεται δείκτης Gini, ξεπερνά τις 0,3 μονάδες. Αυτό σημαίνει ότι σε 30 μεγάλες βιομηχανικές χώρες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) κάπου 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο εξαιτίας ανισοτήτων στα εισοδήματα.
Με σημείο αναφοράς τις χώρες όπου ο δείκτης Gini είναι κάτω των 0,3 μονάδων (στις οποίες περιλαμβάνονται η Γερμανία, η Γαλλία, η Σουηδία και η Ολλανδία), στην καλύτερη θέση βρίσκεται ο Καναδάς. Ο δείκτης εδώ ισούται με 0,301 και οι πρόωροι θάνατοι που αντιστοιχούν σε ανισότητες είναι 103. Ο αντίστοιχος δείκτης για την Ελλάδα είναι 0,345, γεγονός που σημαίνει ότι 674 συμπατριώτες μας πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο εξαιτίας των ανισοτήτων. Το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων επί του συνόλου ανήκει στις Ηνωμένες Πολιτείες: με δείκτη Gini 0,357, οι πρόωροι θάνατοι φτάνουν τους 883.914 τον χρόνο.
Όπως εξηγεί ο Ζαν-Φρανσουά Λιζέ στον ιστότοπο Rue89, υπάρχουν δύο τρόποι να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις των ανισοτήτων στη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με τον πρώτο, αυτό που έχει σημασία είναι να υπάρχει ένα σύστημα που εξασφαλίζει την αύξηση των εισοδημάτων όλων των κοινωνικών στρωμάτων. Σημασία έχει να μειώνεται η φτώχεια, κι ας αυξάνονται οι ανισότητες: αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην Κίνα. Η δεύτερη προσέγγιση, που επιβεβαιώνεται από τη συγκεκριμένη έρευνα, λέει πως όσος κι αν είναι ο πλούτος που κατανέμεται, οι υπερβολικά μεγάλες ανισότητες υπονομεύουν την υγεία όλων των κοινωνικών στρωμάτων. Κι αυτό, επειδή αποτελούν παράγοντα διαίρεσης και κοινωνικής διάβρωσης.
Είναι πλέον σαφές ότι οι άνισες κοινωνίες υποφέρουν από μεγάλο αριθμό κοινωνικών προβλημάτων, τονίζουν οι συντάκτες της έκθεσης. Στα προβλήματα αυτά περιλαμβάνονται τα αυξημένα κρούσματα βίας, οι εκβιασμοί, η εγκυμοσύνη σε νεαρή ηλικία, το χαμηλό επίπεδο αλληλεγγύης και η μικρή κοινωνική κινητικότητα. Τα ψυχοκοινωνικά φαινόμενα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την ανισότητα. Και τα πλεονεκτήματα μιας μεγαλύτερης ισότητας μπορεί να αφορούν κυρίως τους φτωχούς, αλλά εκτείνονται σε όλα τα μέλη της κοινωνίας.
Ποιο είναι το δίδαγμα για τη χώρα μας; Ότι ο μακροπρόθεσμος στόχος των όποιων μέτρων λαμβάνονται πρέπει να είναι η μείωση των ανισοτήτων. Διότι αν φτωχύνει το μεγάλο μέρος του πληθυσμού και οι πλούσιοι εξακολουθούν να είναι το ίδιο (ή περισσότερο) πλούσιοι, ο δείκτης Gini θα εκτοξευτεί στα ύψη. Και θα μετράμε τα κορμιά στους δρόμους.
... έχει προαναγγελθεί. Αλλά ποιος θα είναι ο δολοφόνος; Ο ελληνικός λαός; Η Γερμανία; Ή κάποιος άλλος; Ποιος θα σκοτώσει το ευρώ;
Τα λόγια...
... που ακολουθούν δεν τα έγραψε κάποιος επικίνδυνος αριστεριστής ούτε κάποιος αμετανόητος κομμουνιστής. Είναι λόγια του νεαρού Ιβ ντε Κερντέλ, αρθρογράφου της συντηρητικής γαλλικής εφημερίδας «Φιγκαρό» που δείχνουν προκαταβολικά τον δολοφόνο. Ποιος θα σκοτώσει λοιπόν το ευρώ; «Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που θέλησε να κάνει το ευρώ όχι ένα νόμισμα που θα βρίσκεται στην υπηρεσία των ευρωπαϊκών συμφερόντων, αλλά ένα "εξάρτημα" του δολαρίου, ένα είδος αποθεματικού νομίσματος. Σε μία περίοδο που ο πλανήτης ξεχείλιζε από υπερβάλλουσα ρευστότητα και με μία αποκλίνουσα φορολογική πολιτική, το ευρώ έγινε για τους επενδυτές ένα υπερβολικά ισχυρό και ακριβό νόμισμα. Η ΕΚΤ του Ντούιζενμπεργκ και κατόπιν του Τρισέ φέρει κολοσσιαία ευθύνη για το χρονικό του προαναγγελθέντος θανάτου. Γονάτισε την ευρωπαϊκή βιομηχανία και πλούτισε τους κερδοσκόπους». Αυτή είναι η αλήθεια. Απλή. Και χωρίς περιστροφές. Το ευρώ είναι σήμερα ένα υπερβολικά ισχυρό νόμισμα, συμφωνεί με τις διαπιστώσεις του Ιβ ντε Κερντέλ και ο οικονομολόγος Μπερνάρ Μαρίς στο περιοδικό «Μαριάν». Είναι ένα νόμισμα που φτιάχτηκε για εκείνους που έχουν συμφέρον να δανείζουν: τους τοκογλύφους, τους αποταμιευτές και τους αδρανείς. Και όχι για εκείνους που έχουν συμφέρον να δανείζονται: τους επιχειρηματίες και τα δραστήρια νοικοκυριά.
Ας βγάλουμε...
... λοιπόν τις μάσκες. Ας πούμε τα πράγματα με το αληθινό όνομά τους. Στην πραγματικότητα, το ευρώ είναι η μάσκα του μάρκου. Το ψευδώνυμό του. Το μάρκο ήταν κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της γερμανικής οικονομίας, η οποία παράγει μηχανήματα για τις άλλες χώρες που τα χρειάζονται για να παράγουν αυτοκίνητα, αεροπλάνα και κοκκινογούλια. Κάθε φορά που ανέβαινε το μάρκο, ανέβαιναν και οι γερμανικές εξαγωγές. Και η άνοδος του μάρκου υποχρέωνε τους Γερμανούς επιχειρηματίες να βελτιώνουν συνεχώς την ποιότητα των μηχανημάτων τους, ώστε να γίνονται ολοένα και πιο ανταγωνιστικοί. Τα αυστηρά κριτήρια του Μάαστριχτ τα είχαν προβλέψει όλα, ώστε η γερμανική βιομηχανική βάση να υποστηρίζεται διαρκώς από ένα ισχυρό ευρώ. Ολα, εκτός από τις οικονομικές κρίσεις. Ομως τι άλλο είναι ο καπιταλισμός, εκτός από μια σειρά από απρόβλεπτες και βίαιες οικονομικές κρίσεις;
Οι φωνές...
... που ζητούν μια ενιαία οικονομική πολιτική στην Ευρώπη, σαν να είναι μία ενιαία χώρα, πληθαίνουν. Ετσι που η Γαλλία, ας πούμε, να μπορεί να στηρίζει την Ελλάδα όπως στηρίζει τη Λωραίνη. «Ομως, εδώ είναι ο κόμπος», λέει ο Μπερνάρ Μαρίς. «Αυτό που κάνει μία χώρα οικονομικά ενιαία, όπως τη Γαλλία ή τις ΗΠΑ, δεν είναι μόνο το ενιαίο νόμισμα, αλλά κυρίως η ενιαία αγορά εργασίας, η οικονομική και κοινωνική ενότητα και η κινητικότητα των εργαζομένων. Πώς είναι δυνατόν να υπάρξει κοινή οικονομική πολιτική, χωρίς κοινή δημοσιονομική και κοινωνική πολιτική; Ομως, αυτές είναι απορίες στις οποίες θα πρέπει να απαντήσει η κυρία Μέρκελ».
Βεβαίως και θέλω, όπως και ολόκληρος ο ελληνικός λαός, να πληρώσουν οι ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ υπεύθυνοι της οικονομικής κατάστασης στην Ελλάδα. Και εκτός από τους έλληνες υπεύθυνους, περιμένω να πληρώσουν επίσης και οι υπεύθυνοι της Ε.Ε., αυτοί που «έκλεισαν τα μάτια» η μπορεί να είχαν δώσει κιόλας οικονομικά μαθήματα για τα «μαγικά» τους σε διάφορες χώρες και σε διάφορους υπουργούς οικονομικών. Όλοι οι πολίτες απαιτούν από την Ε.Ε. να πάρει δίκαια μέτρα εναντίων τους, όπως ακριβώς θα πράξουμε και εμείς με τους δικούς μας!!!!!
Αλλά πριν από όλα ΠΕΡΙΜΕΝΩ ΝΑ ΠΑΡΟΥΜΕ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ είναι αναγκαία όχι με τρόπο άκρατου καπιταλισμού, που μας τα ζητεί Ολι Ρεν η οι άλλοι «φίλοι» μας, αλλά περιμένω μια δίκαιη ανακατανομή του πλούτου και των ευθηνών από μια σοσιαλιστική κυβέρνηση. Για να μην κάνουμε τα ίδια λάθη που είχαμε κάνει με τα τέλη κυκλοφορίας (όταν μια οικογένεια με 1 ένα μόνο αυτοκίνητο και αυτό παλιό, λόγο οικονομικής αδυναμίας να πάρει ένα άλλο καινούργιο, πλήρωνε τα ίδια η περισσότερα από άλλους, οι οποίοι έχουν πολλά αυτοκίνητα πολυτελείας!!!)
Ας να τα πάρουμε λίγο από την αρχή. Περιμένω σοσιαλιστικά και δίκαια μέτρα:
1.Η περίπτωση όπου ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΕΙΝΑΙ 1 (ΕΝΑΣ) ΜΟΝΟ ΜΙΣΘΟΣ, ΝΑ ΕΞΑΙΡΕΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΡΟ της περικοπήςΤΟΥ 14-ΟΥ ΜΙΣΘΟΥ ΕΝΤΕΛΩΣ!!!!! Γιατί αυτό περιμένουν αυτές οι οικογένειες για να πληρώσουν την Δ.Ε.Η. του χειμώνα, και άλλες υποχρεώσεις απλής επιβίωσης (και όχι διαβίωσης)!!!!! Και να πάρεις από μια τέτοια οικογένεια ολόκληρο η και μέρος από το 14-ο μισθό, είναι σαν να φορολογείς τις προνομιούχες τάξεις με 70-80% από το πραγματικό ετήσιο εισόδημα τους!
2.Αυτές οι οικογένειες που έχουν 2 μισθούς η περισσότερους, να δώσουν από το 14-ο μισθό (η και το ένα ολόκληρο), αλλά βάση του αριθμού προστατευμένων μελών της οικογένειας (παιδιά, φοιτητές, κ.α.) και βάση του συνολικού ετησίου εισοδήματος (μπορεί να έχουν και άλλα επιπλέον εισοδήματα).
3.Κατάργηση του νόμου περί «δωρεάς», δηλαδή αυτό που ισχύει τώρα- ότι αυτοί που κάνουν μια δωρεά (πολύ μικρότερη από τις οφειλές που έχουν προς το κράτος!) σε ιδρύματα, κ.α., έχουν απαλλαγή -μερικώς (η και ολόκληρη) από τις πραγματικές τους οφειλές στην εφορία. Ας να παίρνει το κράτος τις πραγματικές τους οφειλές, έτσι ώστε να μπορεί να φτιάξει ένα κράτος πρόνοιας.
4.Πόθεν έσχες για ΟΛΟΥΣ δημοσιευμένο στο Ιντερνέτ και στις εφημερίδες με νόμο, για τα προηγούμενα τουλάχιστον 6 χρόνια!!!!! Ειδικά για τους πολιτικούς μαζί με με το δικό τους και το πόθεν εσχες συγγενών τους πρώτου βαθμού η και εταιριών offshoreόπου είναι μέλη Δ.Σ. αυτοί η οι συγγενείς τους.Όλα αυτά και στην προσωπική τους ιστοσελίδα που θα την διατηρήσουν υποχρεωτικά!!!!!
5.Σταδιακή φορολόγηση για όλους, έτσι ώστε αυτοί που έχουν ετήσιο εισόδημα πάνω από 50000 ευρώ να πληρώσουν 42%!!!!! ΟΛΟΙ!!!!! Χωρίς δικαίωμα απαλλαγής λόγου «δωρεάς».
6.Έλεγχο των offshoreεταιριών, άνοιγμα των λογαριασμών με νόμο (ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ!!!!!) ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΙΜΟ 90% των κερδών σε αυτούς που δεν μπορούν να δικαιολογήσουν τα υπέρμετρα κέρδη τους (μεταφράζουμε λαϊκά: τα έκαναν «με ξένα κόλλυβα»!), όπως γίνεται στην Σουηδία!!!!! Συμπεριλαμβανομένων και αυτοί που πήγαν τις καταθέσεις τους σε ξένα κράτη από τον Οκτώβρη 2009 και μετά!!!!!
7.Τιμωρία για κακούργημα σε όποιον κλέβει το ελληνικό κράτος και οι συνεργοί τους (σε οποιαδήποτε μορφή)!!!!!
8.Ειδικά για τους πολιτικούς που αποδεικνύεται ότι έκαναν τέτοιες παρανομίες ΚΑΙ στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων τους ευ όρους ζωής!!!!!
9.Μισθολόγιο βάση των προσόντων και όχι των θέσεων που καταλαμβάνουν μερικοί!
Άρση μονιμότητας για τους δημόσιους υπαλλήλους που καταλαμβάνουν μια θέση στο δημόσιο χωρίς κατάλληλες σπουδές.
10.Άρση του νόμου των «υποκλοπών», μια που τέτοιου είδους υλικό είναι το μόνο «όπλο» μπροστά στην δικαιοσύνη που μπορεί να έχει ένας απλός πολίτης σε περιπτώσεις αδικίας φοροτεχνικών, υπαλλήλων της πολεοδομίας, γραφειοκρατίας, κ.α.
-Αλλάζοντας θέμα, κατανοώ ότι οι δημοσιογράφοι (και όχι μόνο) πρέπει να έχουν ελευθερία του λόγου και η γερμανική κυβέρνηση δεν μπορεί να φιμώσει κανένα “Focus”. Επίσης εκτιμώ ότι πρέπει να απαντάμε με την σιωπή μας σε μια φυλλάδα της δεκάρας (γιατί αυτό αποδείχτηκε με τις προσβολέςτης κατά της ιστορίας και την υπερηφάνεια ενός λάου). Μην τους δώσουμε και σημασία, μια που δείξανε μόνοι τους την (αν)άξια του περιοδικού. Αυτό που με προβληματίζει είναι ποιος βρίσκεται πίσω από το “Focus”(η καλύτερα πίσω από το εξώφυλλο του), ποιοι είναι αυτοί που επιθυμούν ένα επεισόδιο με την Γερμανία αυτή την κρίσιμη στιγμή, όταν η Μέρκελ και οι σοσιαλδημοκρατικοί της Γερμανίας θέλουν (η δείχνουν να θέλουν) να μας παρέχουν στήριξη. Στο μυαλό μου παίζουν πολλά, ξένα συμφέροντα, τα οποία μπορεί να έχουν διακλαδώσεις μέχρι στην Ελλάδα (μάλλον φτάνουν σε πολλούς που το παίζουν «πατριώτες» και τσακίζονται να αποταμιεύσουν στην Ελβετία η στην Γερμανία).
-Τέλος, άλλα όχι τελευταίο, επειδή ακούω πολλά περί Ταμείο (και συμφωνώ με αυτό!) από αυτούς που έχουν και κατέχουν, περιμένω πολλά πιο πολλά!!! Περιμένω πολλά περισσότερα από αυτά που πρέπει να δώσουν! Περιμένω αυτά που μπορούν πραγματικά να δώσουν!!! Μην ξεχνάμε ότι μερικοίαπό αυτούς ευθύνονται για την σημερινή κατάσταση της χώρας, μια που έφτιαξαν περιουσίες με «ξένα κόλλυβα»!!!
Θέλω να πω ότι δεν αξίζουμε, σαν νοήμων όντα, μια απλή κίνηση εντυπωσιασμού από μερικούς από αυτούς που στήριξαν, με τον ένα η τον άλλο τρόπο, δυο φορές μάλιστα, μια κυβέρνηση που έχει τεράστιο μερίδιο ευθύνης στην τελευταία και πιο κρίσιμη πενταετία, για την ελληνική οικονομία. Αξίζουμε όμως ουσιώδη βοήθεια από τους πραγματικά έχοντες και κατέχοντες!
Εδώ χωράει ένα σύντομο ανέκδοτο:
Ένας απατεώνας (κοινώς λαμόγιο) και τσιγκούνης (αυτά τα δυο πάνε μαζί συνήθως!) πέθανε και έφτασε στην πόρτα του παραδείσου, ζητώντας να μπει μέσα, γιατί, όπως έλεγε, είχε κάνει και φιλανθρωπίες. Θορυβημένος, ο Άγιος Πέτρος φωνάζει τον Χρηστό. «Τι είδους φιλανθρωπίες έχεις κάνει;» τον ερωτάει. «Έχω δώσει 3 φορές από μια δεκάρα σε κάτι άστεγους και πήγαινα κάθε Κυριακή στην εκκλησία. Ήμουν κάλος χριστιανός.», λέει γεμάτος περηφάνια το λαμόγιο. Με εμφανή την δυσαρέσκεια του, ο Χρηστός του γυρίζει την πλάτη λέγοντας στον Άγιο Πέτρο: «Από μας δως΄του 3 δεκάρες και μετά μην περιμένεις μέχρι την Κυριακή. Στειλ΄τον κατευθείαν στην κόλαση να πάρει την υπόλοιπη πληρωμή του.»
Υ.Γ. Με αυτή την ανάρτηση δεν στηρίζω ούτε στο ελάχιστο κανέναν από αυτούς που φώναξαν μέχρι τώρα, στην αρχή γιατί δεν παίρνουμε τα μέτρα και τώρα γιατί τα παίρνουμε (στην ουσία προνομιούχοι προηγούμενων κυβερνήσεων, οι οποίοι δεν θέλουν να πληρώσουν οι ίδιοι, άλλα πάλι οι πολλοί και οι φτωχοί). Δεν ανήκω και δεν ανήκα ποτέ στην «κάστα» τους, όλων αυτών που «στηρίζουν» και φτύνουν πολιτικούς και κυβερνήσεις βάση των προσωπικών τους συμφερόντων της στιγμής, αλλάζοντας χρώματα με απίστευτη ευκολία. (Δεν είμαι χαμαιλέοντας, από επιλογή!) Ούτε σε αυτούς που φωνάζουν από την δυσαρέσκεια μιας άπιαστης θέσης και κρύβονται πίσω από κομματικές ταμπέλες η πίσω από τα χρόνια κομματικής «υπηρεσίας», ξεχνώντας στην διαδρομή την ιδεολογία του πολιτικού που πρέπει να υπηρετεί τους πολίτες πάνω απ΄όλα και από όλους.
Απλά είμαι εδώ, όπως πάντα! Με εμπιστοσύνη και άπειρη αγάπη για το μέλλον της Ελλάδας. Από καρδιάς.
Tου Πασχου Μανδραβελη / pmandravelis@kathimerini. gr
Εφημερίδα "Καθημερινή" 20/01/2010
Εδώ που τα λέμε, η στάση των αγροτών είναι οικονομικά ορθολογική. Αν έχεις βγάλει 500 εκατομμύρια ευρώ κλείνοντας μια βδομάδα τους δρόμους, γιατί να μην το επαναλάβεις; Εντάξει! Τα μπλόκα των αγροτών είναι εκβιασμός στο κοινωνικό σύνολο, παραβιάζουν μερικές δεκάδες νόμων, αλλά αφού η πράξη δεν έχει κόστος (παρά μόνον όφελος) γιατί να μην το κάνουν; Ετσι κι αλλιώς, είναι κοινή πεποίθηση στη χώρα ότι «νόμος είναι το δίκιο του αγρότη». Επομένως, οι νόμοι του κράτους και τα δίκια των άλλων οφείλουν να παραμερίσουν.
Τίθεται, όμως, ένα ερώτημα: ποιο ακριβώς είναι το «δίκιο του αγρότη», για το οποίο καταλύονται οι νόμοι του κράτους και ζημιώνονται τόσες κοινωνικές κατηγορίες; Απ' όσα δημοσιοποιούν οι ίδιοι, δεν υπάρχει ένα «δίκιο». Οι αγροτικές κινητοποιήσεις είναι κάτι σαν τον Δεκέμβρη του 2008. Πολλά παράπονα (κάποια δικαιολογημένα), χωρίς κεντρικό αίτημα συν εκείνη η καλλιεργημένη αίσθηση ότι όλος ο κόσμος τους χρωστάει, ενώ εκείνοι είναι τα μόνιμα θύματα.
Να συμφωνήσουμε ότι είναι δίκαιο το αίτημα της καταβολής των εκκρεμών αποζημιώσεων για τις περυσινές ζημιές, αλλά εκείνο για «μείωση του κόστους παραγωγής» ποιος εκτός από τους ίδιους μπορεί να το ικανοποιήσει; Ποιος άλλος θα κάνει τις «πειραματικές καλλιέργειες» που ζητούν; Πρέπει να πάει ο νταλικέρης ή ο οδηγός του ΚΤΕΛ, που ξεροσταλιάζουν στην Εθνική, να φυτέψουν τις πειραματικές καλλιέργειες; Το δε αίτημά τους για «ενεργοποίηση όλων των νόμων και υπουργικών αποφάσεων για την αγροτική παραγωγή» υπάρχει από την εποχή του Ροΐδη. Κανείς άλλος, όμως, δεν παραβαίνει τους νόμους κάθε Ιανουάριο επειδή δεν εφαρμόζονται καθ' ολοκληρίαν οι υπουργικές αποφάσεις.
Η ελληνική κοινωνία είναι θύμα των «αριστερών» μύθων που καλλιεργήθηκαν χρόνια τώρα. Ενας από αυτούς είναι του δύστυχου αγρότη, που δεν ξέρει τι να καλλιεργήσει, που δεν μπορεί να διαθέσει την παραγωγή στις τιμές που πρέπει, που γενικώς χρειάζεται το κράτος-πατερούλη να του εξασφαλίσει τα εισοδήματα. Φυσικά, υπάρχουν και τέτοιοι αγρότες, όπως υπήρχαν και αδαείς μικρομεσαίοι που άνοιξαν ένα μαγαζί κι επειδή δεν τα υπολόγισαν καλά, χρεοκόπησαν.
Αλλά, πάλι, ποιος μπορεί να ενημερώσει τους αγρότες ότι φέτος πρέπει να βάλουν στάρι αντί καλαμπόκι; Πώς αλλιώς να τους εξηγηθεί ότι υπάρχει δομικό πρόβλημα με την ελληνική αγροτική παραγωγή; Το δείχνουν στις τηλεοράσεις, το λένε τα ραδιόφωνα, το διακηρύσσουν οι πολιτικοί, το γράφουν οι εφημερίδες. Δεν πήρε τίποτε το αυτί τους ότι οι μικροί κλήροι είναι αντιπαραγωγικοί, ότι δεν μπορεί κάθε χωράφι δέκα στρεμμάτων να έχει κι από ένα τρακτέρ και μια θεριζοαλωνιστική μηχανή; Δεν άκουσαν ότι οι «κουτόφραγκοι» μας πήραν χαμπάρι επειδή οι ίδιοι δήλωναν τριπλάσια και τετραπλάσια αγροτική για να παίρνουν τις στρεμματικές ενισχύσεις; Δεν κατάλαβαν ότι μια της παράνομης επιδότησης, δυο της πλασματικής ενίσχυσης, την τρίτη δεν θα υπάρχει; Πόσο περισσότερο να ενημερωθούν, για να αλλάξουν παραγωγή, συνήθειες και νοοτροπίες; Δισεκατομμύρια σπαταλήθηκαν για να φτιαχτούν συνεταιρισμοί, τους οποίους οι ίδιοι χρεοκόπησαν ή, έστω, δεν ήλεγξαν.
Αλλά είπαμε: αφού στην κοινωνία επικρατεί η άποψη πως νόμος είναι ό, τι προσδιορίζει ως δίκιο του ο καθένας και οι πολιτικοί πλειοδοτούν, γιατί να μη βγάλουν άκοπα άλλα 500 εκατομμύρια;